Geschiedenis van het korset
De geschiedenis van het korset begint al in de Middeleeuwen en duurt tot op de dag van vandaag.
Middeleeuwen
500-1500
Doublet. Vanaf de middeleeuwen werd dit korset onder de kleding gedragen door mannen. Meestal werd het een doublet genoemd, maar andere namen kwamen ook voor.
Taillejas. Vrouwen immiteerden het mannelijke doublet en in de 15e eeuw werd het een taillejas genoemd. Het bestond uit 2 of meer lagen zwaar linnen en had vaak een voering.
Daarnaast werden ook strakke vesten gedragen, die middenachter dichtgeregen werden. Kinderen werden hetzelfde gekleed als volwassenen en daarom werden er ook voor hun korsetten ontwikkeld.
Renaissance
1490-1550
Pair of Bodyies. In de 15e eeuw werd het mode om de jas open te dragen en daardoor werd de voorkant van de taillejas zichtbaar. Daarom werd deze rijkelijk versierd en aan de zijkanten vastgeregen, of de rijgsels middenvoor werden bedekt met een extra versierd stuk; het maagstuk (stomacher of placard).
Onderkeurs. Dit strakke rijglijfje komt voort uit de Spaanse mode. Het korset versmalt de taille en drukt de borsten plat. Het werd gedragen met een maagstuk.
16e Eeuw
De oudste corrigerende kledingstukken, die zijn teruggevonden, stammen uit de 16e eeuw. Ze zijn meestal van leer of ijzer. Ondanks dat ze een mooi figuur geven, is het aannemelijker dat ze werden gebruikt voor ergonomische redenen. Het eerste korset bestond uit 2 lagen linnen, soms verstevigd met pasta, vastgestikt en gevormd naar de zijkanten van de taille. Om het midden recht te houden, werd een busk toegevoegd.
Pair of Stays. Dit korset rijgt middenvoor en middenachter en bestaat dus uit 2 delen, wat de naam verklaard. Na 1550 werden de rug en zijkanten verstevigd met walvisbaleinen. De zijrijgsels verschoven naar middenvoor of middenachter en bij middenvoor werd een lang maagstuk gebruikt om het rijgsel te verhullen, als de jurk van voren open was.
Barok
1600-1625
Keurslijfje. Dit korset werd middenvoor strak dichtgeregen met veters, die bedekt werden met een maagstuk. Het had een vierkant decollete, waarin de borsten omhoog gedrukt werden. Het model was recht en strak.
Empire/Regency
1790-1820
De stays werden inmiddels korsetten genoemd en werden langer, rechter en zachter. Ze waren gemaakt van rechte stukken sterk katoen en bevatten geen staal of baleinen meer. Ze werden verstevigd door een busk en koord of borduursels voor de versteviging. De heupen werden stevig samengehouden, maar de buste werd nog steeds opgedrukt door de schouderbandjes. De taillelijn ging omhoog tot vlak onder de borsten. Inzetstukken bij de heupen en borsten, werden gebruikt om de nodige vorm te geven.
Elizabethaans/Tudor 1560-1600
Busken werden in deze korsetten bijna altijd gebruikt. Ze werden vooral gedragen voor steun en om de populaire platte borsten te krijgen. De taillelijn viel bij het maagstuk een eind naar beneden en het maagstuk werd sterk gepunt, zodat de taille slanker leek, terwijl er onder het maagstuk nog genoeg ruimte overbleef voor een buikje.
Rococo
1720-1780
In deze tijd had de dameskleding smalle taille en een diep decollete. Vanaf 1770 werden stalen baleinen gebruikt in korsetten. Daardoor werden ze stijver, maar konden ze ook strakker worden aangeregen. Hiermee kwamen ook de gezondheidsproblemen in de wereld.
Stays. Als baleinen werden walvisbaleinen gebruikt. De baleinen werden vertikaal verwerkt in het korset, maar ook horizontaal langs de bustelijn. De hoeveelheid baleinen in een korset verschilde, maar meestal was het korset slechts voor de helft voorzien van baleinen in de tweede helft van de 18e eeuw. De korsetten waren kegelvormig en volgden eerder de lijnen van de ribbenkast. De taille was ingesnoerd en de buste werd omhoog gedrukt. Dit effect werd versterkt doordat de schouderbandjes deze omhoog trokken.
Korset. Deze werd aan de voorkant dichtgeregen en omhoog getrokken door schouderbandjes. Hij had een smalle taille en soms een ronde zak tussen de borsten.
Romantiek
1820-1840
Zandloperfiguur. Om de taille weer onder de aandacht te brengen, zakte deze terug tot onder de ribbenkast zodat ze weer smaller kon. Daardoor hadden de borsten extra steun nodig. Het korset werd nog steeds gemaakt van licht gevormde stroken stof met inzetstukken en verstevigd met de houten busk, waardoor de dames stijvig rechtop stonden. Maar alleen de taille werd ingesnoerd.
Vroeg Victoriaans
1840-1860
De vroeg Victoriaanse korsetten werden gemaakt van dik katoen (soms overtrokken met zijde) en zwaar verstevigd met (ijzeren) baleinen. De taille zakten nu onder haar natuurlijke positie en daarom vielen de korsetten lang over de heupen. De buik en taillelijn werden overdekt met wijde rokken, waardoor de taillelijn niet al te strak aangeregen hoefde te worden.
'40-'50 korset met inzetstukken. Het is langer dan de latere korsetten, heeft nog steeds een busk en duwt de boezem omhoog.
'50-'60 korset met inzetstukken. De busk werd een deelbare busk van staal en meestal 20-30 cm lang. De Victoriaanse busk volgde de natuurlijke welvingen van het lichaam; onder de ribben en over de onderbuik. Door deze welvingen en flexibiliteit kon het lichaam buigen, maar het veroorzaakte ook klachten. Het korset is ook langer en duwt de borsten omhoog. Toen de borsten niet meer opgedrukt hoefden te worden, verdwenen de schouderbandjes. Het korset kon wel 40 baleinen bevatten. In 1860 wekten de brede borst en schouders de illusie van slankheid en doordat de heupen niet smaller hoefden werden de korsetten korter en minder belemmerend.
Edwardiaans
1870-1910
Swanbill korset. Deze korsetten hadden een platte voorkant en diende erg strak geregen te worden op de rug. Ze vielen over de heupen waardoor ze de heupgewrichten vastzetten. De buik werd naar achteren geduwd en borsten en billen staken uit. Daardoor stond men wat voorover en kreeg je de golvende S-vorm. Begin 1890 waren de taille smaller dan ooit.
Straight Fronted/Droit Devant korset, 1899-1909. Dit korset was ontworpen als gezondheidskorset door Inez Gaches-Sarrautes in 1898. De busk zorgde voor een rechte voorkant die niet tegen de ingewanden drukte. Bij de heupen was hij hoger, zodat je comfortabel kon zitten, terwijl de rug recht bleef. Om dit allemaal te bereiken, was de opzet van het korset heel complex. En door deze complexiteit, was het ook zo stevig dat het heel strak aan te rijgen was, waardoor de gezondheidsvoordelen verdwenen. Toch werd het nog vaak een gezondheids- of sportkorset genoemd. Ook dit korset toonde een S-lijn. de nadruk lag op de boezem en het achterwerk. De voorkant was loodrecht, wat de naam verklaart.
Tot ongeveer 1909 bleef dit korset in de mode.
Art Deco
1910-1930
Lang korset, 1908-1912. Vanaf 1908 werden de rokken smaller, doordat de vrouwen minder belemmerende kleding gingen dragen. Daardoor was er vraag naar een langer korset. De korsetten richtten zich op smalle lange heupen en volle borsten.
Tijdends de Eerste Wereldoorlog moesten vrouwen het mannenwerk overnemen en hadden ze bewegingsruimte nodig. De natuurlijke taillelijn werd populair en de korsetten die nog gedragen werden, zaten veel losser dan daarvoor. De BH werd steeds vaker gedragen i.p.v. het korset.
Taille-heup gordel. In 1918 had de S-lijn plaatsgemaakt voor een bijna knielange taille- en heupgordel met een voorsluitend korset met rijgsels op de rug.
Vanaf 1923 viel de taillelijn naar de heupen en moest het ondergoed zorgen voor een platte buik. Hier werden vooral gordels voor gebruikt.
Hoog Victoriaans
1860-1880
In 1866 ging men voor een betere pasvorm. De korsetten werden nu ook gemaakt met gevormde stukken stof, waarbij de borstvorm ondersteund werd door sterk gebogen inzetstukken. Maar toen eind 1860 de wijde rokken wegvielen, moest een nieuw korset een ideaal figuur creeren. Deze werd gevormd met stoom en gedroogd op een metalen mal.
Spoonbill. In 1873 kwam de spoonbusk in gebruik en het nieuwe korset kreeg meer baleinen waardoor hij stijver, zwaarder en strakker werd. De nieuwe uitvinding van elastiek werd ook spaarzaam verwerkt in korsetten. De spoonbusk volgde de welvingen van het lichaam en vormde zich over de buik heen, zodat het korset hier overheen viel. Over het algemeen werd dit korset vaak gedragen door mollige dames, maar het buikje was in die tijd ook een schoonheidsideaal.
Laat Victoriaans korset. Korsetten duwden de borsten omhoog, maar het Victoriaanse korset snoerde ook de taille in. Het werd middenachter strak getrokken (tightlacing) om een zandloperfiguur te krijgen en de borsten extreem hoog te duwen. Dankzij de deelbare busk, kon je hem makkelijk uittrekken. De inzetstukken zijn in 1891 voor het eerst helemaal verdwenen.
Reformbeweging
1890-1914
De reformbeweging probeerde de belemmerende vrouwenkleding te verbannen, om meer vrijheid te krijgen in de maatschappij en op andere gebieden. Ze riepen op tot korsetverbrandingen en brachten alternatieven aan het licht, zoals borstgordels, lijfjes van stevig materiaal en bustehouders.
Wollen korset. Dokter Jaeger verkondigde in 1878 al dat wol als ondergoed gezonder was dan katoen, en rond 1890 bracht hij o.a. het wollen korset op de markt. Dit was verstevitgd met koorden i.p.v. baleinen en had verstelbare schouderbandjes. De voorsluiting bestond uit knoopjes.
Bustehouder. Deze hadden voorgevormde cups en waren verder helemaal niet verstevigd. Het waren nog steeds een soort hemden, met knopen om ondergoed en rokken aan te bevestigen en schouderbandjes om het gewicht te verdelen.
Gezondheidskorset. De korsetten die de reformbeweging ontwikkelde werden gezondheids- of sportkorsetten genoemd. Ze volgden de natuurlijke vorm van het lichaam en waren verstevigd met koord i.p.v. baleinen. Ook deze waren voorzien van schouderbandjes en knopen voor het bevestigen van ondergoed en rokken.
De grote depressie
1930-1940
Ondergoed moest steun geven, de buik plat maken en licht de heupen vormen, maar ze mochten niet opvallen onder de lichte, aansluitende kleding van die tijd. Het figuur werd mede mogelijk gemaakt door BH's en korsetten of gordels. De korsetten werden licht verstevigd en flexibel, evenals de BH's.
Corselet. Dit is een combinatie van het korset en de gordel.
Tango korset. Dit korset was speciaal voor het dansen. Het werd over de heupen gedragen, zodat de taille vrij konden bewegen.
De 21e eeuw
Het korset is een tijd afwezig geweest en volledig vervangen door BH's en tegenwoordig door body's en corrigerend ondergoed. Maar het korset is bezig aan een comeback. Verschillende popsterren laten zich zien in korset, populaire historische films worden gebruikt als inspiratie voor kleding en ook in moderne films is het korset volledig terug. Het past ook perfect in fantasy, sci-fi en gothic kleding en ook in de winkels komen ze steeds vaker terug. Ze zijn nu vooral gebouwd op comfort. De baleinen zijn buigzaam en tightlacing gebeurt bjina alleen in de fetish scene. Ook wordt het vaak gebruikt als galakleding en sexy ondergoed.